Şarapçı’nın notu: 1. Geleneksel Londra Bira Turu çok sevilince ikincisini yapmaya karar verdik. Bu sefer organizasyonu Sayın Mızmız Organizatör yaptı. Aşağıda tarafımdan hafifçe edit edilmiş mükemmel yazısını bulacaksınız:
2. Geleneksel Londra Bira Turu’na hosgeldiniz (ben Mızmız Organizatör). Bu ikinci turumuzda Sarapci Bey yine bizlerle. Cocuklarının ve karısının Londra’ya varmadan önceki son gunu ve kendisine layikiyla bir bira turu daha tamamlatmak oncelikli hedefimiz. Bugun aramizda baska dostlarimiz da var. Kendilerini Sarapci Bey munasip kodadlariyla sizlere vakti ve yeri gelince tanitacaktir.
Hemen cok kisa bira turumuzun temasini anlatalim. Bu sefer Londra’yi biraz daha hakkini vererek gezmek ve bira turu gelenegine damgasini vurmus onemli bir stili kendi gucumuzun yettigi olcude hayata gecirmek istedik. Oyunumuzun adi Monopoly Bira Turu. Monopoly oyununu hepimiz biliyoruz ama yine de once kisaca hafizalarimizi tazeleyip biraz da bilgilenelim.
Geleneksellesmis Monopoly bira turu konseptini kendi zaman, yas, alkol dayanikliligi ve tembellik parametrelerimize uygun olarak nasil rotusleyecegimiz konusunu da ilerleyen sayfalarda aydinlatacagiz.
Monopoly Hakkinda
Monopoly, 20. yuzyilin baslarinda Amerika’da “evsahibi oyunu” diye icat edilen, zamanla degisik kisiler tarafindan gelistirilen, modern haline en yakin versiyonu ise 1930’lu yillarda patentlenip Parker Brothers’a satilan bir oyun. Ana amac hizla daha pahali semtlere dogru yol alip, daha az vergi odeyip, hapse duserek vakit kaybetmeyip, mumkun mertebe daha cok mal mulk sahibi olup, gayrimenkulunuza adimini atan rakip oyunculardan daha yuksek kiralar elde ederek onlari iflas ettirmek.
Oyun tahtasinda satin alinabilecek ve uzerlerine apartman ve/veya otel insa ederek rant elde edilebilecek 22 adet sokak/semt ismi olan oyun karesi yer almaktadir. Bu 22 kare 8 ayri renk grubu altinda kumelenmistir ve apartman/otel insasina ancak ve ancak bir renk grubundaki tum karelerin sahibi oldugunuz vakit yani monopol/tekel oldugunuz zaman izin verilmektedir. Bunlara ek olarak 4 tren istasyonu, 3 şans, 2 yardim sandigi, (biri gelir digeri luks esya olmak uzere) 2 vergi, 1 elektrik idaresi, 1 su isleri, 1 hapse gir, 1 hapis ziyaret ve 1 ucretsiz park yeri kareleri bulunmaktadir.
Oyun icin gerekli techizat, altta gordugunuz oyun tahtasina ek olarak, oyuncularin secebilecegi 12 adet piyon, 22 adet arsanin ve 4 tren istasyonunun satin alindiktan sonra rakip oyunculardan alinabilecek kira gelirlerini gosteren tapu kartlari, tapusu alinan arsalarda insa edilebilecek olan 32 adet yesil apartman ve 12 adet kirmizi otel binasi, sans veya yardim sandigi karelerine dusuldugu vakit uygulanmasi gereken kosullari anlatan 16’sar kart ve 2 adet zardan oluşmaktadır.
12 adet piyon aslinda bizim bildigimiz piyonlardan ziyade, gumus renkli degisik sekilli taslardir. Oyunun orijinalinde el arabasi, savas gemisi, saha kalkmis bir at ve binicisi, yaris arabasi, yuksuk, top (askeri anlamda), iskarpin, iskoc kopegi, utu ve fotr sapka sekilli piyonlar mevcuttu. Daha sonraki yillarda bunlara ek olarak para kesesi ve lokomotif sekilli piyonlar da eklenmistir. Tabii bu piyonlar Amerikan versiyonuna hastır. Turk versiyonunu benim gibi 1980’lerde oynayanlar degisik renkli, plastik satranc piyonlarini hatirlayacaklardir. Bu piyonlar da yine Parker Brothers’in bir oyunu olan “Sorry” menseilidir (Turkce’de kizmabirader olarak bildigimiz oyun).
Hayir, tabii ki ticari islemleri gerceklestirebilmek icin gerekli olan sahte Monopoly banknotlarini unutmadim. Zira bu banknotlara ayri bir paragraf acmak gerekir. Oyunun Amerikan versiyonunda $1, $5, $10, $20, $50, $100 ve $500’luk banknotlar olmak uzere toplam $15,140’lik nakit bulunurdu. Her oyuncu oyuna $1,500 ile baslar ve paranin geri kalani bankada tutulurdu. Bankada para bitmesi veya oyunla birlikte gelen paralarin dikkatsizce odanizin halilarinin elektrikli supurgeyle supurulmesi esnasi kaybolmasi halinde oyuncularin kagittan “sahte” sahte para yapmalari icab ederdi. Bu sorunu Parker Brothers da gormus olacak ki, 2008’den itibaren oyunla birlikte gelen banknotlarin toplam degeri $20,580’e cikarildi.
Toplamdaki $15,140 miktarinin (daha dogrusu, yeni duzenlemeyle $20,580 miktarinin) bir diger onemi ise 4 senede bir duzenlenen Dunya Monopoly Sampiyonasi’nda birinci gelen kisiye ayni miktardaki gercek dolarlarin odul olarak verilmesi gelenegi. Son sampiyon, 19 yasindaki Oslo’lu Bjørn Halvard Knappskog’a merhaba deyin isterseniz. Kendisi, Las Vegas’ta duzenlenen son sampiyonada birinci gelerek, 1973’ten beri duzenlenen bu musabakada hem en genc sampiyon unvanini kazandi, hem de su ana kadar oynanan en hizli final oyunu istatistigini de hanesine yazmayi basardi. Kendisini bilahare tebrik ediyor, bir sonraki Monopoly Bira Turumuza bekliyoruz.
Oyundaki banknotlarin buyuklukleri haliyle ulkeden ulkeye degismektedir. Turk versiyonlarinda da tahmin edebileceginiz gibi zamaninin yuksek enflasyonu sebebiyle cikan her yeni versiyonla birlikte en buyuk banknottaki sifirlarin sayisi da artmistir. Argoda degersiz paralar hakkinda yapilan “monopoly money” benzetmesi biraz da acaba o yillarin Turk Lirasi dusunulerek mi yapildi diyesimiz geliyor.
Orijinal versiyonundaki sokak/semt isimleri Amerika’nin ikinci en buyuk kumar cenneti olan Atlantic City’den gelmektedir. Oyunun Britanya’ya ulasmasi da cok uzun zaman almamis ve basit birkac kozmetik degisiklikle Atlantik’in bu tarafinda da gelmis gecmis en populer oyunlardan biri olmustur.
Toplam 103 ulkede ve 37 degisik dilde lisansli olarak uretilen Monopoly oyunu haliyle ulkemizde de yillardir cok sevilerek oynanir. Buyuklerimiz ilk defa 1960’li yillarda Borsa adi altinda tanimislar bu oyunu. Ben sahsen ilk defa 1980’lerde Monopoly adini aldiktan sonra oynamistim. Cogumuz da Siraselviler Caddesi’ni, Simsek Demiryollari’ni, Bagdat Caddesi’ni hatirlariz, “Ah Barbaros Bulvari’na 4. oteli yapsam da geleni geceni soguslesem” dedigimiz gunleri unutmayiz. Daha sonra Banker Kacti, Milyarder gibi turevleri ciksa da, hele hele ayni seneler televizyonlarimizda izleyerek tanistigimiz Alex P. Keaton (Michael J. Fox – Aile Baglari) karakterinin de en sevdigi oyun olan Monopoly’nin yeri ayridir.
Uzun lafin kisasi, Monopoly denince nostaljik duygulara kapilmamak zor. Son yillarda artik bu tip aile oyunları gitgide popularitelerini kaybediyor ve yerlerini internete baglanarak, tanimadiginiz milyonlarca oyuncunun oldugu bir ortamda bir baska karaktere burunup enfes grafikler esliginde oynanan MMORPG (Massively Multiplayer Online Roleplaying Game – Aklınızın Alacağından Fazla Oyunculu Intenet Oyunu) furyasina birakiyor. Bira turumuzu bu temaya uygun sekilde planlamak bir bakima bu akima da minik bir isyan. Cok sukur McDonald’s gibi saglikli bir nesil yetistirmek icin kendini harap eden firmalar Monopoly gibi demirbas oyunlari koruyorlar ve hamburger menulerine bu oyunu entegre etmeyi basariyorlar (http://www.playatmcd.com – hay allah, en son promosyonu yeni kacirmisiz).
Yine son yillarin bir baska marifeti ise Parker Brothers’in isin cilkini cikarmis olmasi ve akliniza gelebilecek her turlu temayi kullanarak (James Bond, Disney, American Idol temalarindan Almanya’nin güzide Ingolstaldt yoresi temasina kadar) degisik oyun tahtalari gelistirip satisa sunmalari. Buyrun, listenin tamami burada: http://en.wikipedia.org/wiki/Licensed_and_localized_editions_of_Monopoly
Bira Turu Detaylari
Şimdi gelelim esas projemize… Eminim bu kadar hikayeyi niye anlattigimizi merak ediyorsunuz.
Bizler gibi içki içmek için bahane arayan kişilerin bira turlarını düzenlemekte kullandıkları araçlardan birisi de Monopoly teması altinda yapilan bira turları. Bunlarda (içki içmek dışındaki) amac, oyun tahtasindaki butun sokak/semt isimlerine ugrayip, oradaki daha onceden secilmis bir birahanede yarim pint (bkz. http://www.sarapci.com/londra-bira-turu) icip yola devam etmektir. Bu işe ciddiyetle yaklasan biracilar, ozellikle koktengelenekselbiraturcular, birahanelerin sirasinin da cok onemli oldugunu, guzergahin oyun tahtasindaki siraya gore duzenlenmesi gerektigini ve de bu guzergahta tren istasyonlarinin ihmal edilmemesi gerektigini de onemle vurgularlar. Hatta hatta bu isin esas duayenleri, cizdikleri rota uzerinde yakindaki bir elektrik idaresi, su isletmesi ve hatta emekli sandigi ile piyango gisesi yakinlarindaki birahanelere de ugrayarak bu isi layikiyla yapmayi neredeyse Everest’e cikmaktan daha zor kilmayi gorev edinmis sahislardir.
Daha once vurguladigimiz uzere, bizde malesef 22 sokak/semt + 4 tren istasyonuna esdeger sayida birahane ziyaret edip, her birinde yarimsar pint’lik bira icecek ne zaman var, ne sabir, ne de kondüsyon. Her ne kadar ilk bira turumuzda her duragimizda yarim pint yerine bir tam pint icmis olsak ve bazi istirakciler biralarini votka shot’larla takviye etmekte israrci davranmis olsalar da (bkz. Ailebabası Organizatör) o bira turunda takriben 5 saat zarfinda hepi topu 7 birahane ziyaret edebildigimiz dusunulunce, Monopoly bira turunu kendi gerceklerimize uyarlamamiz gerektigi asikardir.
Bu nedenledir ki, bira turumuzu Sosyete Monopoly Bira Turu olarak adlandiriyor ve yukardaki oyun tahtasinda da goreceginiz uzere, kirmizi, sari, yesil ve lacivert renkli sokak/semtlere odaklanmaya karar veriyoruz. Bu sokak/semtlerin goreceli olarak daha pahali emlak fiyatlari olan yerler olduğunu farketmiş olabilirsiniz zaten Old Kent Road’da, Euston Road’da bol alkollü olaraktan yol aramakla isimiz olmaz. Hele hele tren istasyonlari ziyadesiyle tehlikeli olabilir. Birahaneler arasi yuruyecek olmamiz ve son birahanemizden sonra aksam yemegimizi yiyecegimiz ve derbi macimizi izleyecegimiz lokantaya metroyla gidecek olmamiz konuyla alakasizdir.
Bir ufak not daha: yukaridaki oyun tahtasinda da goreceginiz uzere, oyunumuzu orijinal Londra adreslerini kullanarak kurguladik. 2006’da Parker Brothers sirketi Londra’daki emlak fiyatlarinin ucup gitmesi sonucu Oxford Street haricindeki tum sokak/cadde isimlerini degistirerek, zamanin fiyatlarina ve prestij kiyaslamalarina daha uygun olan bircok yeni sokak/semt ismi getirdi oyuna. Bunlarin arasinda Kensington Palace Gardens, Primrose Hill, Bishopsgate, Knightsbridge gibi mekanlar var. Bu adreslerdeki birahanelerin gerek sayi, gerek otantiklik acisindan bizleri hayal kirikligina ugratacagini da hesaba katarak orijinal mekan isimlerine sadik kaldik.
Asagida bu guzergah uzerinde gidilebilecek birahaneler, hangi sirada gitmemizin en optimal olacagi, Google Maps araciligiyla olusturdugumuz ve bira turumuzu okuyucularin da gozlerinde canlandirmalarina yardimci olacak temsili bir guzergah haritasi ile birahaneler arasindaki takribi uzaklik ve yuruyus mesafeleri yer almaktadir. Dikkat edeceginiz uzere, su an itibariyle oyun tahtasindaki siralamadan saptigimiz sadece iki enstantane var. Ilk duragimizda Strand yerine Fleet Street ile basliyoruz. Son duragimizda ise Mayfair ile bitirmek yerine Park Lane ile bitiriyoruz. Bunun sebebi tahmin edilecegi uzere rotamizi optimize etmek. Tabii ki bu birahanelere alternatif olabilecek muesseseler konusunda onerilere acigiz. Degisiklik yaparken uygulayacagimiz ana kriterler guzergahi kolaylastiran ve/veya otantikligi goz onune alindiginda guzergahi zorlastirsa dahi kacirilmamasi gerekmekte olan birahanelerdir.
Amacimiz bu 11 birahaneyi asagidaki sirayla ziyaret edip, her birinde diledigimiz bir bira cesidinden yarimsar pint tatmak vesilesiyle hedefimize ulasmak. Dilersek ve vaktimiz kalirsa, elbette ki son duragimiz olan Park Lane’de (dikkatli okuyucularimiz bu birahaneyi Sarapci Bey’in son yazisindan da hatirlayacaklardir) susuzlugumuzu giderme amacli tuketimleri sadece bir yarim pint ile sinirli tutmak yukumlulugunde degiliz. Gel gelelim bira turunun hemen akabinde, derbi mac ve kebaplar esliginde devirecegimiz Efes’ler de hesaba katildiginda, esegin kulagina su kacirmanin da alemi olmadigini dusunuyoruz.
Bira Turu Duraklari
1. Fleet Street
Ye Olde Cheshire Cheese (145 Fleet Street)
http://www.pubs.com/pub_details.cfm?ID=216
Sonraki durağa 1.1 km (14 dakika)
2. Strand
The Coal Hole on the Strand (91-92 Strand)
http://www.classicpubs.co.uk/thecoalholestrandlondon
Sonraki durağa 0.5 km (6 dakika)
3. Trafalgar Square
The Chandos (29 St. Martins Lane) http://ultimatepubguide.com/pubs/info.phtml?pub_id=78
Sonraki durağa 0.3 km (4 dakika)
4. Leicester Square
The Moon Under Water (28 Leicester Square)
http://www.fancyapint.com/pubs/pub1063.php
(Sonraki durağa 0.3 km (3 dakika)
5. Coventry Street
Waxy O’Connor’s (14-16 Rupert Street)
http://www.waxyoconnors.co.uk/london/index.asp
Sonraki durağa 0.3 km (3 dakika)
6. Picadilly
The Captain’s Cabin 4-7 Norris Street
http://www.waxyoconnors.co.uk/london/index.asp
Sonraki durağa 0.4 km (5 dakika)
7. Regent Street
The Glassblower (42 Glasshouse Street)
http://www.fancyapint.com/pubs/pub717.php
Sonraki durağa 0.7 km (8 dakika)
8. Oxford Street
The Argyll Arms (18 Argyll Street)
http://www.pubs.com/pub_details.cfm?ID=149
Sonraki durağa 0.6 km (6 dakika)
9. Bond Street
Coach & Horses (5 Bruton Street)
http://www.fancyapint.com/pubs/pub401.php
Sonraki durağa 0.4 km (4 dakika)
10. Mayfair
The Only Running Footman (5 Charles Street) http://www.fancyapint.com/pubs/pub393.php
Sonraki durağa 0.7 km (8 dakika)
11. Park Lane
The Rose and Crown (2 Old Park Lane)
http://www.visitlondon.com/attractions/detail/59730
Best Mangal’a 30 dakika (metro ile).
Bira turu oncesi yaptigimiz takribi hesaplamalara gore, her birahanede 15 dakika gecirsek, duraklar arasi seyahat sureleri de goz onune alindiginda, bu bira turu toplamda asgari 4 saat surecektir. Londra saati ile saat 18:00’de Best Mangal (nam-i diger, Londra-Develi) adli lokantada Besiktas-Fenerbahce derbi maci icin hazir bulunabilmemiz icin bira turuna yine Londra saati ile en gec saat 13:00’te ilk duragimiz olan Ye Olde Cheshire Cheese’den baslamamiz akillicadir. Evvelinde herkes birseyler atistirip tabir-i caizse “altlik yaparak” basinin caresine bakmalidir.
Bu bira turunu da alnimizin akiyla tamamlayacagimizdan muessesemizin suphesi yoktur. Bu plan ve program oncesi ilgili istirakcilerin gorus ve sorularini Mizmiz Organizator ile bizzat temasa gecerek muessesemize iletmeleri onemle rica olunur. Her zaman oldugu gibi, bira turumuzun akabindeki degerlendirmeleri, sayin Sarapci Bey’in kaleminden, http://www.sarapci.com adresinden okumaya nail olacaksiniz.
Saygilar, sevgiler…
Turkiye Bira Turu Federasyonu, Londra Temsilciligi adina,
Mizmiz Organizator